Bệnh là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn thế giới. Hằng năm có rất nhiều người chết vì nhiều loại bệnh khác nhau. Để phòng tránh điều này bạn cần trang bị cho mình những kiến thức cần thiết. Hôm nay hoidapsuckhoe sẽ tổng hợp các dấu hiệu bệnh sởi và cách phòng ngừa nhé.
Bệnh sởi (Morbilli) là gì?
Virus sởi một loại virus ARN thuộc chi Morbillillin nằm trong họ Paramyxoviridae và chỉ có một vật chủ tự nhiên là chúng ta. Sởi là một bệnh lưu hành rộng, vì thế bệnh liên tục có mặt trong cộng đồng, cộng thêm mức độ lây lan của bệnh rất nhanh có thể rất dễ bùng phát thành dịch.
Vì sao bệnh sởi dễ bùng phát thành dịch?
Theo công bố của UNICEF, sởi là một bệnh truyền nhiễm cao, hơn cả Ebola, bệnh lao hay bệnh cúm. Bệnh sởi cũng có khả năng lây lan nếu như một người nào đấy chạm vào một bề mặt hoặc một vật nào đó đã bị nhiễm virus, sau đấy chạm vào miệng hoặc mũi của chính họ hoặc ăn uống khi chưa rửa tay.
Vi rút sởi có thể tồn tại trong không khí và trên bề mặt tới 2 giờ, chờ đợi để xâm nhập vào đường thở của các nạn nhân kế tiếp. Thế nên, một người khỏe mạnh có khả năng mắc bệnh sởi nếu như ở chung với người nhiễm vi rút sởi hoặc chỉ qua tiếp cận gián tiếp trong vòng 2 giờ.
Là một bệnh lý có thuộc tính lây nhiễm cực kì cao bằng việc nuốt hoặc hít những hạt dịch tiết đường hô hấp từ một người bị nhiễm thông qua hắt hơi hoặc ho, virus sởi lây lan trong không khí và làm nhiễm trùng đường hô hấp, có thể gây tử vong đối với trẻ em suy dinh dưỡng hoặc trẻ em quá nhỏ chưa thể tiêm vắc xin.
XEM THÊM Tổng hợp các món ăn bà bầu nên kiêng cữ và không nên ăn
Tại sao bệnh sởi có diễn biến nhanh và nặng?
– Bệnh sởi thường hay xuất hiện vào mùa đông xuân. Tuy nhiên trong vài năm mới đây, bệnh sởi xảy ra quanh năm.
– Bệnh lây truyền qua đường hô hấp, do dịch tiết mũi họng của người nhiễm bệnh theo không khí thoát ra khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, nói chuyện… Bệnh dễ lây lan ở những khu vực đông người như: nhà trẻ, trường đại học, khu đông dân cư… chính vì vậy bệnh dễ mắc thành dịch.
– Bệnh sởi thường gặp ở trẻ nhỏ, người có miễn dịch kém, dễ dẫn đến biến chứng như viêm phổi, viêm não, viêm tai giữa, tiêu chảy… có khả năng gây có thể tử vong.
– Theo tổng hợp và thống kê của tổ chức y tế toàn cầu (WHO), chỉ tính riêng 3 tháng đầu năm 2014 đã ghi lại và xác nhận gần 56.000 trường hợp mắc sởi. Tại Việt Nam dịch sởi đầu năm 2014 đã có số ca mắc 8.500 và chuẩn bị khoảng 114 trẻ tử vong do sởi.
– Hiện nay bệnh vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu ở trẻ em. Cách chữa Chủ yếu là cải thiện triệu chứng, vệ sinh cá nhân và chế độ ăn.
Biến chứng nguy hiểm của bệnh sởi là gì?
Trong những trường hợp không biến chứng, những người mắc bệnh sởi tiếp tục hồi phục ngay khi phát ban hiện diện và cảm nhận thấy thông thường quay lại sau khoảng hai đến ba tuần.
Nhưng có tới 40% bệnh nhân bị biến chứng do vi rút sởi. Những việc làm này thường xảy ra ở trẻ nhỏ (trẻ em dưới 5 tuổi), ở người lớn trên 20 tuổi và ở bất kỳ ai khác nếu suy dinh dưỡng hoặc giảm sút miễn dịch. Trẻ em dưới 5 tuổi có xác suất tử vong cao nhất.
Cơ chế bệnh sinh
– Virus sởi xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp. Tại đây, virus nhân lên ở tế bào biểu mô của đường hô hấp và ở các hạch bạch huyết lân cận. Sau đấy, virus vào máu (nhiễm virus máu lần thứ nhất). Thời kì này tương ứng với thời kì nung bệnh.
– Từ máu, theo các bạch cầu, virus đến các phủ tạng (phổi, lách, hạch, da…) gây tổn thương các cơ quan và các triệu chứng lâm sàng thời kì toàn phát. Ban ở da và niêm mạc chủ đạo là hiện tượng loại bỏ virus của cơ thể đã phản ứng miễn dịch bệnh lí.
– Từ khoảng ngày thứ 2 – ba từ khi mọc ban, cơ thể sinh kháng thể. Kháng thể tăng lên thì virus bị loại khỏi máu. Bệnh chuyển sang thời kì lui bệnh.
Giải phẫu bệnh lí
Thương tổn giải phẫu cụ thể là xuất hiện các tế bào khổng lồ (tế bào Hecht) đấy là hợp bào chứa nhiều nhân và các hạt vùi (chứa virus ở trong) trong nhân và nguyên sinh chất. Tế bào khổng lồ có mặt ngày thứ tư – 5 trước mọc ban và duy trì 3 – 4 ngày sau mọc ban. Các tế bào này tìm thấy ở tổ chức lympho, biểu mô niêm mạc khí quản, họng, phổi, ống tiêu hóa…
Bệnh sởi có thuốc điều trị đặc hiệu không?
Theo Cục Y tế đề phòng – Bộ Y tế: Sởi là một bệnh truyền nhiễm, gây dịch lưu hành phổ biến ở mọi nơi trên toàn cầu, đặc biệt là trong thời kỳ trước tiêm chủng, bệnh phổ biến ở trẻ em. Trên 90% số người trước lứa tuổi 20 đã bị mắc bệnh sởi, cực kì hiếm người không bị mắc sởi. Ước tính hàng năm khoảng 100 triệu hoàn cảnh mắc và 6 triệu người tử vong do sởi.
Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu bệnh sởi, có thể dự phòng là yếu tố quan trọng nhất. Nếu chẳng may mắc bệnh, người bệnh cần hiểu được cách sử dụng thuốc đúng, theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa, tránh những biến chứng nguy hiểm do việc dùng thuốc không chuẩn xác gây ra.
Phòng ngừa để ngăn chặn sự “hồi sinh” của dịch sởi
Sởi là bệnh có tốc độ lây lan cực nhanh, một người bệnh có khả năng truyền nhiễm cho 12 đến 18 người lành không hề có miễn dịch phòng sởi. Mỹ từng tuyên bố xóa sổ được sởi vào năm 2000, tuy nhiên vì nhiều nỗi lo như người dân từ chối tiêm chủng, do người dân đi du lịch tại những nước đang có dịch và mang vi rút về nước. Ngày nay, hơn 1000 trường hợp nhiễm sởi được ghi lại và xác nhận ở Mỹ cảnh báo mối nguy hại bùng phát dịch trên diện rộng.
Ở Việt Nam, đến nay đã có 62/63 tỉnh, thành phố ghi nhận các trường hợp mắc sởi rải rác, Chủ yếu ở trẻ em dưới 10 tuổi nhưng cũng ghi nhận nhiều trường hợp mắc sởi ở người lớn. Trong số các trường hợp mắc sởi có đến 98,7% kiếm được thêm tiền sử chưa tiêm vắc xin sởi hoặc không rõ tiền sử tiêm vắc xin sởi. Các hoàn cảnh mắc tập trung Chủ yếu tại các tỉnh, thành phố vùng sâu, vùng xa nơi có tỷ lệ tiêm chủng vắc xin sởi thấp và những đô thị có dân số di biến động lớn nên sở hữu mối nguy hại cao bùng phát dịch.
ThS.BS Bùi Ngọc An Pha nhấn mạnh: bí quyết phòng bệnh đạt kết quả tốt và đơn giản nhất là tiêm vắc xin sớm, đầy đủ và đúng lịch. Cha mẹ cần đưa con đi chích ngừa sởi càng sớm càng tốt để bảo vệ trẻ cũng như đóng góp vào việc bảo vệ cộng đồng.
Dự phòng
– Gramma globulin 40mg/kg dùng phòng bệnh khẩn cấp cho trẻ suy dinh dưỡng, hoặc trẻ đang bị một bệnh khác… mà có tiếp xúc với trẻ bị sởi.
– Vacxin sởi: vacxin sống, giảm độc lực dành cho trẻ 6 – 9 tháng tuổi trở lên, có tác dụng bảo vệ cao. Vacxin sởi là một vacxin bắt buộc trong “Chương trình tiêm chủng mở rộng” ở nước ta hiện nay. Nhờ đấy, ngày nay tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong do sởi đã giảm nhiều.
Lộc Nguyên – Tổng hợp (Tham khảo: bvnguyentriphuong, vnvc, …)
XEM THÊM Các loại thực phẩm giúp phòng ngừa bệnh tai biến mạch máu não
